30 Μαΐ 2011

ΠΩΣ ΤΟ ΛΕΝΕ, ΝΑ ΔΕΙΣ....

ΠΩΣ ΘΑ ΕΝΕΡΓΟΠΟΙΗΣΟΥΜΕ ΤΟΝ ΠΑΡΑΞΕΝΟ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟ ΤΗΣ ΜΝΗΜΗΣ ΜΑΣ, ΠΟΥ ΣΥΧΝΆ "ΑΤΟΝΕΙ"

"Να, στη γλώσσα μου το 'χω τ' όνομά της....", "Που έβαλα τα κλειδιά;..." "Που τον είδα;..." : κοινότυπες φράσεις που λέμε ή ακούμε, χωρίς να μας απασχολούν ιδιαίτερα. Τι γίνεται, όμως, όταν αρχίζουμε να αντιλαμβανόμαστε ότι όλο και πιο συχνά ξεχνάμε ακόμα και πρόσφατα γεγονότα, κι όταν συγκρινόμαστε μ' άλλα άτομα, συνομήλικά μας, που θυμούνται περιστατικά από την παιδική τους ηλικία; Ας δοκιμάσουμε λοιπόν να κατανοήσουμε πως λειτουργεί ο μηχανισμός αυτός και, γιατί όχι, να τον βελτιώσουμε.

Ο ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΜΝΗΜΗΣ
Είναι γνωστό πως ότι βλέπουμε, ακούμε και αγγίζουμε μεταδίδεται στον εγκέφαλο με ηλεκτρονικές ωθήσεις που αναπαράγονται στους νευρώνες, οι οποίοι λειτουργούν σαν ομάδα: ένας νευρώνας καταχωρεί το πρόσωπο ενός ατόμου, άλλος συγκρατεί τ' όνομα. Μόνο όταν οι δύο νευρώνες συνεργάζονται μπορούμε να συνδυάζουμε πρόσωπο με όνομα, σε αντίθετη περίπτωση, η μήμη μας προδίδει. Σωστή λειτουργία των νευρώνων συνεπάγεται και σωστή μικροεγκεφαλική κυκλοφορία, μια και αυτή τροφοδοτεί με οξυγόνο τον εγκέφαλο και μειώνει τη μεταφορά τοξικών ουσιών. Γνωρίζουμε ότι οι απώλειες της μνήμης μοιάζουν με μικρές "δηλητηριάσεις" τις οποίες υφίσταται ο εγκέφαλος, αλλά κι ότι η μνήμη διαφέρει από ηλικία σε ηλικία.

Στα Παιδιά.  Η ικανότητα συγκέντρωσης στα παιδιά είναι μικρότερη από αυτή των ενηλίκων για το λόγο αυτό τα παιδιά δεν καταχωρούν πολλές από τις προσφερόμενες πληροφορίες. Επίσης, οι ενήλικες βασίζουν τις αναμνήσεις τους σε εμπειρίες, ενώ τα παιδιά δεν αντιλαμβάνονται τη σημασία όλων όσων ακούν, βλέπουν ή αγγίζουν. Ένα αγόρι που λατρεύει το ποδόσφαιρο θυμάται τα ονόματα όλων των παιδιών της ομάδας του, αλλά ξεχνάει τα γενέθλια της μαμάς του. Αυτό σημαίνει ότι το παιδί δεν δίνει ακόμη την πρέπουσα σημασία σε ημερομηνίες ή σε γενέθλια.
Στους Εφήβους. Όπως στα παιδιά, έτσι και στους εφήβους λείπει σε μεγάλο βαθμό η συγκέντρωση, αλλά στην περίπτωση τους η έλλειψη αυτή οφείλεται στις προτεραιότητες που βάζουν. Εδώ, η μειωμένη μνήμη έχει να κάνει και με μια δόση τεμπελιάς, αφού οι έφηβοι αποκλείουν από μόνοι τους θέματα που δεν θεωρούν ενδιαφέροντα.
Στους Ενήλικες. Τέσσερα είναι τα κυριότερα αίτια απώλειας μνήμης στους ενήλικες: Η κατάθλιψη που καταβάλλει εναν στους τέσσερις. Εδώ, η καταγραφή κι αποθήκευση της πληροφορίας γίνεται δύσκολα, αλλά όταν γίνει μπορεί να ανακαλείται. Το αλκοόλ και τα ναρκωτικά, που ευθύνονται για βλάβες της μνήμης, ακόμη και για προσωρινή αμνησία.
Ακούσια έλλειψη μνήμης προκαλείται όταν ο εγκέφαλος είνα υπερφορτωμένος ή επηρεασμένος αρνητικά από μια οδυνηρή εμπειρία που θέλουμε να ξεχάσουμε.
Τέλος οι ασθένειες και οι τραυματισμοί προκαλούν προσωρινή ή μόνιμη αμνησία.
Στους Υπερήλικες. Η μερική απώλεια της μνήμης είναι κάτι που συναντάται στους ηλικιωμένους, και, συνδυασμένη με την ασθενή όραση και την τάση για πτώσεις, δημιουργεί προβλήματα στα άτομα της τρίτης ηλικίας. Όμως, ένας ακόμη βασικός εχθρός της μνήμης των ηλικιωμένων είναι και η άνοια.


ΠΩΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΕΙ
Η μνήμη λειτουργεί σε τρεις φάσεις:
Καταχώρηση-αντίληψη της πληροφορίας
Συγκράτηση-αποθήκευση της πληροφορίας
Ανάκληση-επαναφορά της πληροφορίας όταν χρειαστεί.
Οποιαδήποτε στιγμή, ωστόσο, μπορεί να καταρρεύσουν οι τρεις φάσεις της μνήμης και να έχουμε περιπτώσεις υπολειτουργίας της, όπως: όταν δεν καταχωρούμε την πληροφορία (ίσως να μην την ακούσαμε), όταν δεν τη συγκρατούμε (μπορεί να είχαμε άλλα στο νου μας) ή όταν αδυνατούμε να την ανακαλέσουμε, παρ' όλο που είμαστε σίγουροι ότι είναι καταγραμμένη στο μυαλό μας.


ΠΩΣ ΒΕΛΤΙΩΝΕΤΑΙ
Όταν αισθάνεστε πιεσμένοι ή αγχωμένοι, επιλέξτε τις προτεραιότητες. Απαλλαγείτε από τις έξτρα ασχολίες, που μόνο σας επιβαρύνουν, και επικεντρώστε το ενδιαφέρον σας στις πιο σημαντικές.
  • Όταν σας συστήνουν σε κάποιον, επαναλάβετε τ' όνομά του, για να μπορέσετε να το καταχωρήσετε ευκολότερα.
  • Κρατάτε ημερολόγιο, όχι μόνο για ραντεβού, αλλά και για άλλες δουλειές που πρέπει οπωσδήποτε να  γίνουν σε συγκεκριμένες ημερομηνίες.
  • Αν είναι απαραίτητο, δημιουργήστε μια λίστα με τις καθημερινές δουλειές.
  • Πριν επισκεφτείτε το γιατρό γράψτε σ' ένα χαρτί τα συμπτώματα που παρουσιάζετε και τις ερωτήσεις που θέλετε να του υποβάλλετε.
  • Γράψτε σε μια ατζέντα τα απαραίτητα τηλέφωνα και διευθύνσεις και κρατάτε την πάντα ενημερωμένη.
  • Σημειώνετε πίσω από τις φωτογραφίες την ημερομηνία που τις τραξήξατε.
  • Όταν εκδίδετε μια επιταγή μην ξεχνάτε να συμπληρώνετε έγκαιρα και το στέλεχος του μπλοκ.
  • Πηγαίνετε για ψώνια με μια λίστα πραγμάτων που θέλετε στο χέρι.
  • Σημειώνετε σ' ένα ειδικό ημερολόγιο ημερομηνίες που σας ενδιαφέρουν - γενέθλια, επετείους κ.α. (αν και τώρα έχουμε τα κινητά που μας τα υπενθυμίζουν όλα, αρκεί να τα έχουμε ενημερωμένα).
  • Κρατάτε ένα σημειωματάριο και στην κουζίνα για να γράφετε τις δουλειές που πρέπει να γίνουν.


ΤΙ ΤΗΝ "ΜΠΛΟΚΑΡΕΙ"
Ανάμεσα στους εχθρούς που μπορούν να "δηλητηριάσουν" τον λεπτό αυτό εγκεφαλικό μηχανισμό που λέγεται μνήμη, συγκαταλέγονται:
Αλκοόλ και καπνός: Προσβάλλουν τα ερυθρά αιμοσφαίρια, που μεταφέρουν το οξυγόνο στα τριχοειδή αγγεία.
Κούραση και στρες: Αν ο εγκέφαλος είναι υπερφορτωμένος με πληροφορίες, κουράζεται περισσότερο όταν πρόκειται να αποθηκεύσει κι άλλες. Στην περίπτωση αυτή είναι συχνό φαινόμενο η αφηρημάδα ή τα λεκτικά σαρδάμ.
Αϋπνία: Εμποδίζει τον εγκέφαλο να γεμίσει τις μπαταρίες του, ιδιαίτερα όταν παραλείπεται η φάση εκείνη του ύπνου, που ονομάζεται φάση των ονείρων και είναι πολύ σημαντική για τη μνήμη.
Υπνωτικά και ηρεμιστικά: Μπορούν να επηρεάσουν την ποιότητα του ύπνου και την ικανότητα ανάκλησης στη μνήμη, ακόμη και πρόσφατων γεγονότων.
Κατάθλιψη: Σε καταστάσεις κατάθλιψης μειώνονται η επαγρύπνηση και η συγκέντρωση. Ο εγκέφαλος δεν "κάνει τον κόπο" να θυμηθεί. Στην περίπτωση αυτή ο γιατρός πρέπει να θεραπεύσει πρώτα την κατάθλιψη.
Υπογλυκαιμία: Ιδιαίτερα το πρωί, ο εγκέφαλος χρειάζεται ζάχαρη. Μην την παραλείπετε από το πρωινό σας.


ΚΑΘΕ ΠΡΑΓΜΑ ΣΤΗΝ ΩΡΑ ΤΟΥ
Σύμφωνα με τους χρονοβιολόγους, η μνήμη στη διάρκεια της μέρας παρουσιάζει ώρες "αιχμής" κι ακολουθεί ένα δικό της ωράριο.
  • Νωρίς το πρωί. Την ώρα της αφύπνισης, η μνήμη είνα ενεργή, αλλά κι επιφανειακή. Το διάστημα αυτό είναι ιδανικό για να το εκμεταλλευτούν οι σπουδαστές που θα διαγωνιστούν εκείνη την ημέρα σε θέματα που απαιτούν αποστήθιση αριθμών, ημερομηνιών και γεγονότων.
  • 9.30-11.30 π.μ. Υπάρχει πλήρης ικανότητα συγκέντρωσης, όπου αυτή χρειάζεται.
  • Μετά το μεσημέρι. Τα υψηλά ποσοστά γλυκόζης στο αίμα εγγυώνται εξαιρετική απόδοση. Βέβαια, τις ώρες αυτές μαθαίνει κανείς πιο αργά, αλλά τα αποτελέσματα έχουν διάρκεια.
  • Βράδυ. Το γνωρίζουμε από πείρα: Ένα κείμενο, αν διαβαστεί προσεκτικά λίγο πριν τον ύπνο, εντυπώνεται βαθιά στη μνήμη.


ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ ΓΙΑ ΞΕΧΑΣΙΑΡΗΔΕΣ
Όπως φροντίζετε τη φυσική σας φόρμα, συνδυάζοντας άσκηση και σωστή διατροφή, έτσι πρέπει να φροντίζετε να ενισχύσετε την αδύνατη μνήμη σας, ακολουθώντας τις ίδιες διαδικασίες.
  • Γυμναστική: Εκτός από τα πνευματικά παιχνίδια, υπάρχουν κι άλλες ασκήσεις που εκπαιδεύουν τη μνήμη. Για παράδειγμα, η καθημερινή αποστήθιση στίχων από ποιήματα ή αριθμών τηλεφώνου.
  • Διατροφή: Οι ειδικοί προτείνουν τροφές πλούσιες σε Βιταμίνη Β (συκώτι, μυαλό, μαγιά μπίρας), αλλά και ψάρι, αυγά, τυρί, ξερά φρούτα, καλαμπόκι και σόγια, επειδή περιέχουν φώσφορο, ασβέστιο, μαγνήσιο, νάτριο και κάλιο. Απαραίτητα για τη μνήμη είναι και τα ιχνοστοιχεία (ψευδάργυρος και σελήνιο, που περιέχονται στο ψάρι και στο λάχανο) όπως και τα όσπρια, τα δημητριακά, τα ρύζι, οι πατάτες, που περιέχουν συμπλέγματα υδατανθράκων.

28 σχόλια:

simonmad είπε...

Ενδιαφέρον το άρθρο σε όλα τα σημεία του, εγώ όμως θα σταθώ στην υπογλυκαιμία! Κι αναρωτιόμουν γιατί δυσκολεύομαι να θυμηθώ ορισμένα πράγματα... Για μια εβδομάδα θα κάνω "θεραπεία" με πρωινά γλυκάκια, να ξεκινάει κι όμορφα η μέρα, και βλέπουμε...

maria είπε...

μπραβο σου που ασχοληθηκες με αυτο το θεμα!! πολυ σοβαρο το θεμα της μνημης!! και δεν πρεπει να τον προσπερναμε! καλημερα ευακι :)

ΕΛΕΝΑ είπε...

Ευάκι μου φοβερό ποστ!!!
Εγώ να σου πω την αλήθεια έχω κομπλεξαριστεί από τον άντρα μου, που αν και μεγαλύτερος μου θυμάται τα πάντα, ενώ η δικιά μου μνήμη έχει ατονήσει πάρα πολύ!
Ξεχνάω πολύ εύκολα, ξεχνάω δηλαδή και όμορφες στιγμές που έχω ζήσει, για παράδειγμα τι έκανα στις διακοπές μου πριν 4-5 χρόνια.
Είμαι σοβαρά γιατρέ μου??
Μάλλον έχω παραφορτώσει το μυαλό μου και το έχω κάψει;-)
Φιλάκια πολλά!

Eva Z. είπε...

Γεια σου simonmad μου...και μένα αυτό με συμφέρει...η υπογλυκαιμία...έτσι μπορώ να εξουδετερώσω την αμνησία...
Τι να κάνουμε ότι τον συμφέρει τον καθένα...

Eva Z. είπε...

Γεια σου Maria..Ασχολήθηκα με αυτό το θέμα λόγω οικογενειακών προβλημάτων άνοιας...και σκέφτηκα ότι καλό θα είναι να ξέρουμε κάποια πράγματα που μπορεί να κάνουν καλό...

Eva Z. είπε...

Έλενά μου μάλλον το έχεις κάψει το μυαλό σου...Το ίδιο συμβαίνει και με μένα μερικές φορές γιατί θέλουμε να προλαβαίνουμε όλα και να τα θυμόμαστε όλα για τους άλλους μιας και έχουμε και γιους που είναι και κακομαθημένοι...Φιλάκια..

Maria B. είπε...

Τι ακούω καλέ ? εσείς που έχετε μόνο γιούς έχετε πάθει ήδη απώλεια μνήμης??? Εγώ μάλλον είμαι απο τις τυχερές γιατί μπορεί να έχω γιό αλλά έχω και κόρη !!! χιχιχιιχιχιχι

Που είναι καλέ και η Βάσσια μας η αγορομάνα να μας πει και εκείνη την αποψή της !!!!! χιχιχιχι

Περαν της πλάκας, το αρθρο σου Ευάκι μου είναι παρα πολύ ενημερωτικό !!!

φιλια πολλά πολλά

Eva Z. είπε...

Και η Βάσσια μια απ' τα ίδια Μαράκι μου...τι να κάνουμε τους νταντεύουμε τους κανακάρηδες...και μας έχουν βγάλει την ψυχή και επίσης μας έχουν κάψει την μνήμη...Φιλάκια...

...irida... είπε...

ΑΧ!!και γώ ..με σημειώσεις...δουλεύω!!αλλιώς....
χάθηκα!!!
ωραία ανάρτηση!ευχαριστούμε!!!

σ αγαπω είπε...

Μαθαίνεις πολλά απ την ανάρτηση τούτη.
Ενα ευχαριστώ και απ μενα.
καλό απογευμα σε όλους

Eva Z. είπε...

Γεια σου irida...μια απ' τα ίδια κι εγώ...σημειώσεις για όλα.. Καλό βράδυ

Eva Z. είπε...

Γεια σου σ αγαπώ...Κι εγώ σ' ευχαριστώ που μ' επισκέφθηκες...Καλό βράδυ

Ειρήνη είπε...

Από μνήμη πάσχω κι εγώ..Η γιαγιά μου(που είχε κι εκείνη πρόβλημα) έβραζε κι έπινε βασιλικό!Δοκιμάστε το μπορεί και να σας βοηθήσει!

ΕΛΕΝΗ είπε...

Καλησπέρα και καλώς σε βρήκα!Τέλεια η ανάρτηση σου πολύ ενδιαφέρον θέμα.Σε ευχαριστούμε πολύ!Δόξα το Θεό ακόμη δεν έχω προβλήματα μνήμης!!

ΧΡΗΣΤΟΣ/Christos είπε...

Θα αφήσω εδώ ένα σχόλιο της φιλικής μου επίσκεψης και γνωριμίας: Καλησπέρα προς καλημέρα Eva. Αχ, να βρω λίγο χρόνο να μελετήσω τις σελίδες σου. Είμαι πνιγμένος. Ωστόσο δια ... γραπτής μου δήλωσης θα το μελετήσω.

Μοντέρνα Σταχτοπούτα είπε...

Η μνήμη θέλει προπόνηση,με διάφορα παιχνίδια και ασκήσεις κουίζ!
Πολύ ενδιαφέρον το άρθρο!
Καλημέρα!!

Ευ αγωνίζεσθαι είπε...

Καλημέρα σας! Καλό μήνα και ένα υπέροχο καλοκαίρι!

Vasia b. είπε...

Τώρα που είδα ότι δεν είμαι η μόνη με απώλεια μνήμης ησύχασα!!!χαχα!!
Θα το ρίξω στα γλυκάκια και θα κάνω διακοπές απο τους άντρες του σπιτιού για να ενισχύσω την μνήμη μου!!!Τα λέω καλά????!!!χαχα!!
Καλό μήνα και καλό καλοκαίρι να έχουμε ...πολλά φιλιά!!!!

Eva Z. είπε...

Ειρηνάκι μου αυτό με τον βασιλικό δεν το ήξερα...σίγουρα οι γιαγιάδες ξέρουν περισσότερα και επιβάλεται να ακολουθούμε τις συμβουλές τους...Φιλάκια

Eva Z. είπε...

Γεια σου Ελένη...καλώς όρισες...σ' ευχαριστώ για τα καλά σου λόγια...Φιλιά..

Eva Z. είπε...

Γεια σου Χρήστο καλώς σε βρήκα...Θα τα λέμε..

Eva Z. είπε...

Καλημέρα...Οπωσδήποτε Μοντέρνα Σταχτοπούτα θέλει προπόνηση..όπως το σώμα μας θέλει εξάσκηση θέλει και η μνήμη ή καλύτερα ο εγκέφαλός μας...

Eva Z. είπε...

Καλημέρα Ευ αγωνίζεσθαι...Καλό μήνα και σε σένα..να είσαι καλά..

Eva Z. είπε...

Βάσσια μου αυτό είναι το μόνο σίγουρο που πρέπει να κάνουμε εμείς που έχουμε πολλούς άντρες να μας περιτριγυρίζουν...και μην ξεχνάμε και τα γλυκά...να δω πόσο περπάτημα κάθε μέρα θα φτάσουμε να κάνουμε στο μελλον...

magda είπε...

Eva Z.
Καλώς όρισες στο blog μου και σ' ευχαριστώ για τα όμορφα λόγια σου!
Υπέροχο το άρθρο σου και πάρα πολύ ενδιαφέρον!
Όσον αφορά σε μένα, συμβαίνει κάτι περίεργο μέχρι τώρα. Αυξάνεται η μνήμη μου, παράλληλα με την ηλικία μου.
Βέβαια την καλλιεργώ καθημερινά, διαβάζοντας, μαθαίνοντας...
Επειδή το blog σου, είναι φοβερά ενδιαφέρον, είναι ήδη στα αγαπημένα μου.
Καλό απόγευμα!

Eva Z. είπε...

Σ΄ευχαριστώ πολύ magda για τα καλά σου λόγια και νομίζω πως είναι πάρα πολύ ωραίο να αυξάνεται η μνήμη παράλληλα με την ηλικία..νομίζω είσαι ζωντανό παράδειγμα του τι πρέπει να κάνουμε για να έχουμε μνήμη γερή...Φιλιά πολλά.

σ αγαπω είπε...

"Ευα Ζ, καλή μου. Το σχόλιο σου με έκανε να αναριγήσω απο συγκίνηση.

Να είσαι πάντα καλά.

σε φιλώ."

καλο βράδυ να εχουμε.

Προεδρος είπε...

xaxa για μένα το έγραψες; που με ξέρεις; κάποτε νιώθω σαν το χρυσοψαρο στο "ψαχνοντας για τον ΝΕΜΟ" (έλεγε κάθε 5' "ποιος είμαι, που είμαι, ποιός είσαι συ")